Veilig mediagebruik; brief van de ministers van OCW en Jeugd en Gezin

Dit artikel is van 2008 en is op onderdelen alweer verouderd. Kinderen van nu zitten niet meer op MSN en het accent van de brief ligt ook nog voor een groot deel op het gebruik van het medium TV.

Aandacht voor de invloed van media op jeugd. Kinderen moeten opgroeien tot mediawijze volwassenen. Ouders kunnen daarbij een rol spelen.
Media moeten rekening houden met een belangrijke behoefte.
Doel van deze brief:

1. Veilig en verantwoord mediagebruik bevorderen door burgers.
2. Bevorderen beter media aanbod door beter functioneren klachten systeem.

Naast MW nog een aantal andere actie lijnen:

• Evaardigheden
• Digibewust
• Eparticipatie
• ICT en veiligheid en rechtshandhaving op internet.

Europese Commissie heeft zich uitgesproken over " media literacy": een Europese aanpak van media geletterdheid in de digitale omgeving. Wil niveau van media geletterdheid verhogen.

Concentratie op drie gebieden:

1. Commerciële communicatie
2. Audiovisuele werken
3. Online media boodschappen

Hfst. 1: media, jeugd en de rol van de overheid.

Mediagebruik:  televisie, internet, multitasken.

Negatieve invloed van de media:

• Geweld
• Sex
• Reclame

Positieve invloed:

• Informatie
• Podium voor debat
• Culturele vorming
• Sociale cohesie
• Ontspanning
• Sociale participatie

Rol ouders:
Kinderen opvoeden tot kritische gebruikers van media door
Weren van schadelijke producten
Overdragen van normen en waarden
Hoe doen ze dat? Door zichzelf te informeren.
Door het gesprek aan te gaan met media aanbieders
Als kritische consument, via klachtenprocedures of georganiseerd in een platform.

Rol van de media:
Aanspreken op de maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Rol van de overheid:
Rechtshandhaving
Voorwaarden scheppen
Toegespitst op MW zie je vijf taken:
Gebruikers ondersteunen bij kritisch en bewust mediagebruik.
Dit is de taak van het mediawijsheid expertisecentrum.
Goed en gevarieerd aanbod voor iedereen.
Vb. Via publieke omroep.
Zelfregulering door de media. Vb. Door Kijkwijzer en Reclamecode.
Regels om consument te beschermen, vb. Tabaksreclame verbod.
Onderzoek over rol media bevorderen.

2. Mediawijsheid Expertisecentrum:
Missie versterken van media binnen de samenleving
Ontwikkeld door groep Kwartiermakers, waaronder VOB.
Hebben in 2008 meerjarenplan ingediend.
Eerste NOMC is gestart. Doelgroep: docenten, bibliothecarissen, jeugdhulpverlening.
Taak: mediawijsheid een plek geven binnen eigen organisatie en mw- projecten opstarten.

Daarnaast presentatie media wijsheid kaart door deze kwartiermakers. www.mediawijsheidkaart.nl Deze site heet nu www.mediawijzer.net
Op basis van bestaande aanbod, komen zij tot een aantal conclusies en aanbevelingen:

1. MW is breder dan media educatie. Niet alleen gericht op jeugd, maar op alle burgers.
2. Drie programma lijnen: media vaardigheid en bewustzijn, stimuleren sociale participatie via media, innovatief mediagebruik.
3. 80% gaat over media vaardigheid en bewustzijn en is gericht op jeugd en jongeten., ouders en leerkrachten.
4. Weinig activiteiten op het gebied van auteursrecht en privacybescherming. Is weel behoefte aan.
5. Veel activiteiten binnen onderwijs richten zich op media educatie en bewustzijn. Maar ook zelf actief omgaan met media is belangrijk.

Verbinden van activiteiten en samenwerken zijn belangrijk.

Ook andere groepen mediawijs maken

Actief gebruik stimuleren.

3. MW in het onderwijs:
Aanbod van MW in onderwijs dient versterkt te worden. Niet als apart vak, maar geïntegreerd in de kerndoelen. Scholen bepalen zelf hoe dit vorm te geven. Inspectie houdt toezicht op toepassing.
Onderwijs is de belangrijkste doelgroep van het expertisecentrum. Centrum ontwikkelt aanbod en ontsluit d?it voor scholen.

4. Jongeren, media en seksualiteit:
Op basis van onderzoek (2008) wordt geconstateerd dat jongeren niet negatief worden beïnvloed door overdaad aan seksuele uitingen op media. Verder wordt ingegaan op rol van ouders, onderwijs, overheid in deze.

5. Nederlands instituut voor classificatie van audiovisuele media:
Sinds 2001 bestaat Kijkwijzer; wordt onderhouden door NICAM. Verwant hiermee is PEGI. Classificatiesysteem voor games.
Kijkwijzer is een combinatie van zelfregulering door de branche en verankering in de Mediawet.
Kijkwijzer geeft aan de ene kant aan wat schadelijk is, maar zegt daarmee ook iets over de geschiktheid.
NICAM krijgt voor een flink dele subsidie van de overheid.

6 vergelijking met klachtensystemen in het buitenland:
NICAM is er ook voor klachtenbehandeling van gebruikers. Als uitzending TV te vroeg komt bijvoorbeeld.
Reclame Code Commissie beoordeelt over klachten over reclame. Ook deze commissie kent een systeem van zelfregulering door de branche.
Nederlands Jeugd Instituut (NJI) heeft onderzoek gedaan naar buitenlandse voorbeelden van klachtensystemen. Conclusie is dat Nederland gunstig afsteekt bij buitenland: één centraal klachtensysteem. Amerika kent wel enkele particuliere systemen. Aandachtspunt is ouders actief te blijven betrekken bij dit klachtensysteem. Zo staat systeem open voor veranderende inzichten.

7. gedragscode media
Centraal in de brief staat opvoeding van jeugd tot mediawijze gebruikers. ouders en scholen dragen hieraan meeste bij, ondersteund door expertisecentrum voor media-educatie.
Ook een verantwoordelijkheid voor de media voor een veilig media-aanbod. Kabinet zal media stimuleren tot instellen gedragscode. Lastig om tot een vastomlijnde en uniforme code te komen. er zijn veel overeenkomsten, maar er zijn ook verschillen.
De wet garandeert de juridische verantwoordelijkheid van de media (Kijkwijzer / NICAM) maar de overheid blijft verder inhoudelijk op een afstand (vrijheid van meningsuiting).
Alles overziend meent kabinet dat media hun verantwoording voelen en ook nemen.

Bijlage: Overige onderwerpen, moties en toezeggingen:
Voorzieningen voor veilig internet door kinderen en ouders:
-Internetportaal voor kinderen en hun ouders me links naar geschikte websites. Aan het mediawijsheid expertisecentrum wordt gevraagd dit op te pakken.
-Identiteitskaart voor chatbox en:
Wordt in België mee geëxperimenteerd, maar resultaat Aat vis niet bevredigend. Wordt noiet opgepakt.
Microsoft en voorzieningen voor veilig internet:
Op ouders gericht programma Family Safety: PC zo instellen dat bepaalde sites voor kinderen geblokt zijn.
Op kinderen gericht: Mr. Ctrl in samenwerking met De Minder consument. Bestaat dit nog?

Digibewust: 
is nu bekend onder www.veiliginternetten.nl : geeft gebruikers inzicht in hun digitale gedrag. Is opgezet door ministerie van EZ met subsidie tot 2008. Wordt dit nog bijgehouden?

Reclame voor sekslijnen:
Valt onder de Reclame Code Commissie. Deze verbiedt misleidende reclame. Tegen dit soort reclame kan worden opgetreden door de Consumentenautoriteit.

Alcohol:
Is op verschillende manieren geregeld:

• Zelfregulering door de drank industrie
• Zelfregulering door de audiovisuele branche
• Wettelijk beperk ING alcoholreclame.